Phỏng vấn dev truyền kỳ #4: Khoa Học Máy tính – Đại Học Bách Khoa – Một combo ấn tượng?

Chào mừng các bạn quay trở lại với series phỏng vấn lập trình cùng Lucas!

Tiêu đề bài viết kỳ này nghe có vẻ hơi… “va chạm”, hơi… “nhạy cảm”. Nhưng Lucas chỉ làm vậy để gây ấn tượng và thu hút sự chú ý của các bạn mà thôi. Lucas tuyệt đối không có ý phân biệt hay đánh giá thấp bất kỳ trường đại học hay chương trình đào tạo nào khác. Mỗi môi trường đều có những điểm mạnh riêng và đào tạo ra những lập trình viên tài năng theo những cách khác nhau.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng, từ góc nhìn của một người đã ngồi ở vị trí phỏng vấn và tuyển dụng hàng ngàn lập trình viên trong suốt hai mươi năm làm nghề, Lucas luôn có một sự ấn tượng đặc biệt, thậm chí là “tâm đắc”, khi phỏng vấn một bạn học Khoa Học Máy tính từ Đại Học Bách Khoa (ĐHBK Hà Nội hoặc ĐHBK TP.HCM). Và sự ấn tượng này không chỉ đến từ yếu tố chất lượng đầu vào, mà từ yếu tố chuyên môn đơn thuần: các môn học chuyên sâu. Để hoàn thành được các môn này, sinh viên cần thể hiện được năng lực và tư duy lập trình sâu sắc.

Giờ chúng ta hãy đi vào chi tiết, cụ thể, điều gì tạo nên sự “ấn tượng” này? Tại sao Khoa Học Máy tính – Đại Học Bách Khoa lại là một “combo ấn tượng” trong mắt nhà tuyển dụng và đặc biệt là Lucas khi phỏng vấn dev?

Vì sao Lucas “ấn tượng” với combo này?

Sự ấn tượng của Lucas không nằm ở cái mác trường hay điểm đầu vào. Điều thực sự làm mình đánh giá cao là chất lượng kiến thức và tư duy được rèn luyện một cách bài bản trong suốt quá trình học tập. Đây là những yếu tố quan trọng mà bất kỳ nhà tuyển dụng có kinh nghiệm nào cũng tìm kiếm ở một lập trình viên tiềm năng.

Việc nắm vững những kiến thức nền tảng và rèn luyện tư duy sâu sắc sẽ trang bị cho lập trình viên khả năng làm việc hiệu quả trong đa dạng các loại dự án: từ phát triển ứng dụng thông thường, đến các lĩnh vực chuyên sâu hơn như phần cứng, hệ điều hành, hay các bài toán tính toán – nghiên cứu khoa học.

Những “viên gạch” nền tảng từ chương trình KHMT Bách Khoa

Lucas tin rằng, điểm mấu chốt nằm ở sự toàn diện của các môn học và yêu cầu cao của chương trình đào tạo ngành Khoa Học Máy tính tại Đại Học Bách Khoa. Đây là nơi các bạn được xây dựng một nền tảng kiến thức lập trình quan trọng và tư duy giải quyết vấn đề bằng lập trình máy tính một cách cực kỳ bài bản.

Dưới đây là danh sách một số môn học tiêu biểu trong chương trình đào tạo Khoa Học Máy tính ở ĐHBK (tên môn có thể khác nhau đôi chút giữa hai trường hoặc qua các năm, nhưng nội dung cốt lõi thì tương đồng), và lý do vì sao chúng lại quan trọng:

• Giải tích, Đại số tuyến tính, Toán rời rạc, Xác suất thống kê: Nghe có vẻ “khô khan”, nhưng nền tảng Toán học vững chắc là yếu tố tiên quyết để hiểu sâu về các thuật toán phức tạp, xử lý dữ liệu, và tư duy logic. Đây là “nền” để xây nhà cao tầng đấy.
• Nhập môn Lập trình, Cấu trúc dữ liệu và Giải thuật (CTDL&GT): Môn “xương sống” của mọi lập trình viên. Học cách tổ chức dữ liệu hiệu quả và viết các giải thuật tối ưu về thời gian, bộ nhớ. Các câu hỏi phỏng vấn dev về CTDL&GT là cực kỳ phổ biến, như bài Phỏng vấn truyền kỳ #1 Lucas đã chia sẻ.
• Nguyên lý Hệ điều hành (Operating System): Hiểu cách máy tính hoạt động ở mức thấp, quản lý tài nguyên (CPU, bộ nhớ, I/O). Giúp bạn hiểu sâu hơn về performance, đa nhiệm, multi-threading…
• Mạng máy tính (Computer Networks): Nắm vững các giao thức mạng (TCP/IP, HTTP…), mô hình Client-Server, cách dữ liệu truyền đi trên Internet. Rất quan trọng với các bạn làm web hay hệ thống phân tán.
• Cơ sở dữ liệu (Database Systems): Học về mô hình dữ liệu, SQL, thiết kế database, ACID properties, tối ưu truy vấn… Hay như chúng ta đã thảo luận ở bài Phỏng vấn truyền kỳ #3 về chống xung đột tài nguyên, database là trái tim của ứng dụng.
• Kiến trúc máy tính (Computer Architecture): Hiểu cách CPU, bộ nhớ hoạt động, cách mã lệnh được thực thi. Giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về performance ở mức phần cứng.
• Lý thuyết chương trình dịch (Compiler Theory): Môn học này giúp bạn hiểu sâu về cách ngôn ngữ lập trình được xử lý, từ mã nguồn đến mã máy. Nó rèn luyện tư duy phân tích cú pháp, ngữ nghĩa và tối ưu hóa mã.
• Lý thuyết tính toán (Theory of Computation), Lý thuyết đồ thị (Graph Theory), Thiết kế và Phân tích Giải thuật (Advanced Algorithms): Các môn nâng cao giúp rèn luyện tư duy giải quyết các bài toán phức tạp, đánh giá độ phức tạp của giải thuật.

Lucas không dám chắc chắn về mức độ yêu cầu chuyên môn cụ thể của ĐHBK. Nhưng với kinh nghiệm của một cựu sinh viên, Lucas có thể khẳng định: ai thực sự “học thật” các môn chuyên ngành sẽ phải biến những lý thuyết có tính trừu tượng cao thành các đoạn mã cụ thể trong hiện thực. Chính quá trình “hiện thực hóa” này là cách tốt nhất để rèn luyện kỹ năng và tư duy lập trình ở mức độ cao, xây dựng nền tảng kiến thức lập trình quan trọng sẽ giúp bạn tự tin trong các buổi phỏng vấn dev.

Nếu bạn nào thực sự có đam mê lập trình nhưng lại không có cơ hội học ở trường này, chuyên ngành này, thì hãy tìm đọc và thực hành các nội dung này nha. Nó sẽ giúp chiều sâu tư duy của bạn lên một đẳng cấp mới đấy.

Không chỉ Bách Khoa: Các trường top khác cũng có ngành KHMT rất chất lượng

Lucas muốn mở rộng để nói rằng, không chỉ riêng Đại Học Bách Khoa, các trường đại học kỹ thuật hàng đầu khác ở Việt Nam như Đại học Công nghệ (ĐHQG HN), Đại học Khoa học Tự nhiên (ĐHQG HCM/HN), Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông… cũng có chương trình đào tạo Khoa Học Máy tính rất chất lượng. Sinh viên của họ cũng có nền tảng vững chắc tương tự và được đánh giá cao trong các buổi phỏng vấn IT. Có thể Lucas có phần “thiên vị” ĐHBK một chút, đơn giản vì mình thường xuyên phỏng vấn các bạn từ “lò” này ra, và bản thân Lucas cũng là một người trong cuộc – một cựu sinh viên ĐHBK.

Nền tảng vững giúp bạn “ghi điểm” trong phỏng vấn (và sự nghiệp)

Khi phỏng vấn dev, đặc biệt là với vị trí Fresher/Junior, nhà tuyển dụng thường muốn thấy tiềm năng phát triển của bạn. Một nền tảng kiến thức lập trình quan trọng vững chắc từ các môn học Khoa Học Máy tính nói trên là bảo chứng không thể tốt hơn cho điều đó.

Các bạn có nền tảng tốt thường:

• Giải quyết các bài toán phỏng vấn kỹ thuật tốt hơn: Các câu hỏi phỏng vấn dev về giải thuật, cấu trúc dữ liệu, database, hệ điều hành… trở nên dễ dàng hơn khi bạn đã nắm vững lý thuyết.
• Tư duy logic và phân tích vấn đề sắc bén: Khả năng bóc tách vấn đề, tìm ra giải pháp tối ưu được rèn luyện liên tục qua các môn học toán và giải thuật.
• Hiểu “gốc rễ” vấn đề: Không chỉ biết dùng, mà còn hiểu tại sao nó hoạt động như vậy. Điều này giúp dễ dàng debug, tối ưu và học công nghệ mới.
• Tự học hiệu quả: Đã quen với việc học những kiến thức khó và trừu tượng, khả năng tự tìm hiểu và làm chủ công nghệ mới cũng tốt hơn.

Đó là lý do vì sao Lucas và nhiều nhà tuyển dụng khác thường rất ấn tượng với những ứng viên có nền tảng Khoa Học Máy tính vững chắc, và thường các bạn từ ĐHBK (KHMT/KSTN) hay các trường top về kỹ thuật thường thể hiện rất tốt ở điểm này.

Lời kết: Xây dựng nền tảng vững chắc – Không phải là đặc quyền của riêng ai

Tuy nhiên, Lucas muốn nhấn mạnh lại một lần nữa: Nền tảng này không phải là đặc quyền của riêng sinh viên Bách Khoa hay bất kỳ trường nào khác. Những môn học và kiến thức kể trên là kiến thức lập trình quan trọng mà bất kỳ ai muốn trở thành một lập trình viên giỏi cũng cần phải tiếp cận và làm chủ.

Khi bạn đã trang bị cho mình một nền tảng vững chắc, Lucas tin rằng bạn sẽ không chỉ tự tin hơn khi đối mặt với các câu hỏi phỏng vấn dev mà còn có con đường phát triển sự nghiệp bền vững trong ngành Công nghệ thông tin.

Hãy bắt đầu xây dựng “combo ấn tượng” của riêng mình ngay hôm nay nhé! Nếu bạn đang chuẩn bị học lập trình hoặc cảm thấy cần người hướng dẫn, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ để xây dựng kiến thức lập trình cơ bản vững chắc nhé.

Hẹn gặp lại các bạn trong bài “Phỏng vấn truyền kỳ” tiếp theo!